Zanim wyjedziesz

O czym należy pomyśleć przed podjęciem pracy w Szwecji?

• Zapoznaj się ze szwedzkim rynkiem pracy i poziomem wynagrodzeń. Więcej informacji o szwedzkim rynku pracy znajdziesz tutaj: Arbeta i Sverige – Arbetsförmedlingen (arbetsformedlingen.se) oraz tutaj: Being employed | Informationsverige.se.
• Czy masz w Szwecji przyjaciół lub rodzinę, albo sieć kontaktów, od których możesz uzyskać pomoc w razie problemów?
• Czy w Twoim kraju istnieją państwowe agencje zatrudnienia oferujące podobne miejsca pracy? Pamiętaj, że często są one bezpieczniejsze niż szukanie pracy przez media społecznościowe, krewnego lub znajomego.
• Czy znasz nazwę pracodawcy, miejsce pracy i adres? Czy możesz znaleźć w Internecie jakiekolwiek informacje o miejscu pracy lub pracodawcy? Im więcej dostępnych informacji, tym bardziej mogą one pomóc w podjęciu świadomej decyzji dotyczącej oferty pracy.
• Czy podpisałeś umowę w języku, który rozumiesz i czy rozumiesz treść tego, co podpisujesz?

Twoje prawa jako pracownika w Szwecji

• W Szwecji nigdy nie musisz godzić się na przemoc, groźby i szykany w pracy ze strony pracodawcy lub współpracowników.
• Jako pracownik zawsze masz prawa pracownicze, które muszą być przestrzegane przez pracodawcę – choć szwedzkie prawo mówi, że pracodawcy nie mogą zatrudniać pracowników bez pozwolenia na pracę. Skontaktuj się z Centrum Związków Zawodowych dla Osób Nieposiadających Dokumentów, jeśli potrzebujesz pomocy w zakresie praw pracowniczych w miejscu pracy: http://www.fcfp.se/
• Twój pracodawca musi zawsze zapewnić Ci bezpieczeństwo w pracy i musisz otrzymać informacje o warunkach pracy, wyposażeniu i przepisach.
• Normalny czas pracy w Szwecji wynosi 40 godzin tygodniowo. Jeśli pracujesz więcej, pracodawca powinien Ci to zrekompensować. Praca w nadgodzinach zawsze wymaga twojej zgody.
• Nie powinieneś pracować cały tydzień bez dni wolnych/czasu na odpoczynek i regenerację. Dni wolne nie powinny być odliczane od wynagrodzenia.
• Musisz mieć pisemną umowę i nie można oczekiwać od Ciebie wykonania pracy, na którą się nie zgodziłeś lub która nie jest zapisana w umowie.
• W czasie wolnym (poza pracą) możesz się swobodnie poruszać i robić to, na co masz ochotę.
• Jako pracownik masz prawo do wstąpienia do związku zawodowego w Szwecji.
• Więcej informacji o pracy w Szwecji znajdziesz na stronie Szwedzkiego Urzędu Zatrudnienia: Arbeta i Sverige – Arbetsförmedlingen (arbetsformedlingen.se) oraz tutaj: Being employed | Informationsverige.se.

Informacje dotyczące dzieci

• Istnieją pewne zasady, jeśli osoba pracująca ma mniej niż 18 lat. Nikt poniżej 18 roku życia nie może pracować długo, w nocy, ani przy pracach niebezpiecznych. Praca nie powinna kolidować z nauką w szkole. Dzieciom poniżej 13 roku życia nie wolno w ogóle pracować, z wyjątkiem bardzo nielicznych sytuacji. Dzieci pomiędzy 13 a 15 rokiem życia mogą mieć pracę, która jest bardzo lekka i nie jest niebezpieczna. Dzieci w wieku 16 lub 17 lat mogą mieć normalną pracę, jeśli nie jest ona niebezpieczna. Tutaj znajdziesz więcej informacji na temat pracy nieletnich w Szwecji: https://www.av.se/en/work-environment-work-and-inspections/the-employers-responsibility-for-the-work-environment/for-employers-of-young-people-in-working-life/working-tasks-for-young-people/)
• Dzieci, które ubiegają się o azyl, nie posiadają dokumentów, mają pozwolenie na pobyt stały lub czasowy, mają prawo do bezpłatnego uczęszczania do szkoły i korzystania z opieki zdrowotnej w Szwecji. Dzieci, które są obywatelami UE i przebywają w Szwecji tymczasowo, zazwyczaj również mają takie prawo, ale jest kilka wyjątków.
• Wszystkie dzieci mają również prawo do otrzymania pomocy ze strony służb socjalnych.

Jak może wyglądać handel ludźmi do pracy przymusowej?

• Handel ludźmi może oznaczać, że ktoś wykorzystuje i eksploatuje Ciebie i Twoją pracę w bardzo złych warunkach, aby czerpać z niej zyski.
• Pracodawca zabiera Twój paszport, pozwolenie na pobyt lub inne ważne dokumenty, które posiadasz i zatrzymuje je.
• Handel ludźmi to więcej niż wykorzystywanie seksualne i prostytucja. Duża część handlu ludźmi w Szwecji i UE dotyczy osób wykorzystywanych w pracy. Czasami jedna osoba może być wykorzystywana do kilku celów w tym samym czasie. Pamiętaj, że sprzedaż seksu w Szwecji nie jest przestępstwem, ale kupowanie jest nielegalne.
• Jesteś naciskany lub szantażowany, aby wykonać pracę, na którą się nie zgodziłeś lub z którą nie czujesz się komfortowo, otrzymujesz groźby o deportacji, pracodawca mówi, że zgłosi Cię do władz, jeśli nie będziesz posłuszny, lub jesteś fizycznie krzywdzony. Więcej informacji na temat pozwolenia na pracę i prawa do pobytu w Szwecji znajdziesz na stronie Szwedzkiego Urzędu Migracyjnego: Working in Sweden – Swedish Migration Agency (migrationsverket.se).
• Pracujesz przez wiele godzin dziennie za bardzo małą zapłatę, mieszkasz w złych warunkach w miejscu pracy lub w zatłoczonym mieszkaniu opłacanym przez pracodawcę.
• Wykonujesz niebezpieczne zadania/prace bez odpowiedniego sprzętu i wyposażenia lub pracę, do której nie masz przeszkolenia, a Twój pracodawca próbuje uniemożliwić Ci uzyskanie opieki medycznej w przypadku choroby lub obrażeń.
• Oczekuje się od Ciebie pobierania wynagrodzenia w gotówce i przekazywania jego części pracodawcy.
• Z Twojego wynagrodzenia potrącane są pieniądze na spłatę długu wobec pracodawcy.
• Jeśli pracodawca chce Cię wykorzystać, wyzysk może rozpocząć się już w Twoim kraju, gdzie otrzymujesz fałszywe informacje na temat pracy i jej warunków. Proces wyzysku może rozpocząć się przed przyjazdem do Szwecji. Handel ludźmi może mieć miejsce nawet przed rozpoczęciem pracy, jeśli ktoś ma zamiar Cię wykorzystać.
• W Szwecji nie jest normalne płacenie pieniędzy, aby otrzymać pracę, umowę o pracę lub pozwolenie na pracę

Jeśli potrzebujesz pomocy

• W sytuacjach nagłych dzwoń pod numer 112.
  
  
• Policja
  Jesteś narażony na presję lub przemoc? Możesz uzyskać pomoc. Skontaktuj się z policją, aby zgłosić przestępstwo lub przekazać informację o przestępstwie. Numer telefonu: +46 77 114 14 00.

• Regionalni koordynatorzy ds. przeciwdziałania prostytucji i handlowi ludźmi
  Regionalni koordynatorzy pracują w służbach socjalnych i posiadają specjalistyczną wiedzę na temat prostytucji i handlu ludźmi. Jako osoba, która zetknęła się z prostytucją lub była wykorzystywana w handlu ludźmi, możesz skontaktować się z regionalnym koordynatorem, aby uzyskać więcej informacji o tym, jakie wsparcie jest dostępne. Regional coordinators | Swedish Gender Equality Agency (swedishgenderequalityagency.se)
  
  
• Opieka zdrowotna
  Jeśli potrzebujesz opieki medycznej, skontaktuj się z placówką służby zdrowia w danym regionie. Serwis 1177 udziela informacji o zdrowiu i chorobach oraz o tym, gdzie można znaleźć opiekę. Zadzwoń do krajowego serwisu porad medycznych: +46 771-11 77 00. Jest on czynny 24 godziny na dobę. Så fungerar vården i Sverige – How healthcare works in Sweden – 1177
  
  
• Szwedzki Urząd Zatrudnienia
  Możesz szukać legalnej pracy na stronie Szwedzkiego Urzędu Zatrudnienia: Platsbanken – Sök lediga jobb – Arbetsförmedlingen (arbetsformedlingen.se).
  
  
• Szwedzki Urząd Migracyjny
  Jeśli potrzebujesz więcej informacji na temat pozwoleń na pracę lub innych pozwoleń na pobyt w Szwecji, znajdziesz je na stronie Szwedzkiego Urzędu Migracyjnego: Working in Sweden – Swedish Migration Agency (migrationsverket.se). Możesz również skontaktować się ze Szwedzkim Urzędem Migracyjnym, wysyłając pytania dotyczące zezwoleń: Contact us – Swedish Migration Agency (migrationsverket.se).
  
  
• Służby socjalne
  Służby socjalne odpowiadają za zapewnienie wsparcia i pomocy osobom, które ich potrzebują. Zawsze możesz zwrócić się do służb socjalnych po poradę. W niektórych gminach w kraju prowadzone są również działania wspierające ukierunkowane na kwestie wykorzystywania seksualnego dzieci, prostytucji i handlu ludźmi.
  
  
• Organizacja Pomocy dla Ofiar Przestępstw
  Jesteś ofiarą przestępstwa? Organizacja Pomocy dla Ofiar Przestępstw udzieli Ci wsparcia i pomocy. Numer telefonu: 116 006 lub e-mail: fraga@boj.se.
  Strona internetowa: BOJ (brottsofferjouren.se)
  
  
• Centrum Safe Heavens dla ofiar handlu ludźmi
  Zostałeś wykorzystany przez pracodawcę i potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z Armią Zbawienia i prowadzonym przez nią centrum Safe Heavens dla ofiar handlu ludźmi. Telefon: +46 739206817 E-mail: safehavens@fralsningsarmen.se

• Krajowy Program Wsparcia
  W ramach społeczeństwa obywatelskiego funkcjonuje Krajowy Program Wsparcia prowadzony przez obywatelską platformę Szwecja przeciwko Handlowi Ludźmi. Poprzez Krajowy Program Wsparcia możesz uzyskać wsparcie i pomoc, jeśli padłeś ofiarą handlu ludźmi. Możesz na przykład uzyskać pomoc w zorganizowaniu zakwaterowania, porady prawne i wsparcie doradców. Więcej informacji na temat Krajowego Porgramu Wsparcia znajdziesz na stronie: Swedish Platform Civil Society against Human Trafficking
  
  
• Crossroads
  Crossroads to organizacja oferująca obywatelom UE i obywatelom krajów trzecich wsparcie w zakresie prawa migracyjnego i unijnego, pracy i rekrutacji oraz opieki społecznej. Organizuje ona również kursy i zajęcia. Crossroads – råd och stöd för EU-medborgare | Stockholms Stadsmission (stadsmissionen.se)
  
  
• Centrum Związków Zawodowych dla Osób Nieposiadających Dokumentów
  Organizacja ta jest związana z dużymi szwedzkimi centralami związkowymi i ma na celu pomoc pracownikom bez dokumentów na szwedzkim rynku pracy: http://www.fcfp.se/

Kontakt z ambasadami

• Ambasada Ukrainy w Szwecji: +46 8-522 284 01, emb_se@mfa.gov.ua
• Ambasada Polski w Szwecji: +46 709 220 892, amb.wk@msz.gov.pl
• Ambasada Rumunii w Szwecji: +46 8-10 86 03, contact@informatiiconsulare.ro
• Ambasada Bułgarii w Szwecji: +46 8723 09 38, embassy@telia.com